พิธีชงชาญี่ปุ่นเป็นเอกลักษณ์อีกอย่างของประเทศญี่ปุ่นว่าด้วยการใช้เวลาอย่างสุนทรีย์ ซะโดมีลักษณะที่เป็นแบบแผน ได้พัฒนาภายใต้อิทธิพลของพุทธศาสนานิกายเซ็น จุดประสงค์ของพิธีนี้ คือ เพื่อทำวิญญาณให้บริสุทธิ์โดยการเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับธรรมชาติ ใช้แนวคิด ความงามในความเรียบง่ายและความสงบ อย่างอุปกรณ์ชงชาอย่างกาต้มน้ำ ถ้วยชา เป็นสิ่งเรียบง่าย นอกจากนี้เพื่อที่จะค้นหาความงามในความไม่สมบูรณ์ ของถ้วยชามที่ขรุขระ การชงชาแบบญี่ปุ่นจึงเป็นพิธีกรรมที่เป็นเอกลักษณ์ ทรงคุณค่าฝั่งรากลึกมานาน
ซะโดยังมีบทบาทสำคัญในด้านศิลปะของชาวญี่ปุ่น เกี่ยวข้องกับการชื่นชมห้องที่ประกอบพิธี ส่วนที่ติดอยู่ในห้องนั้น เครื่องใช้ในการชงชา เครื่องประดับบริเวณพิธี เช่น ภาพแขวนหรือการจัดดอกไม้ สถาปัตยกรรมญี่ปุ่น การจัดสวน เครื่องปั้นดินเผาเซรามิก สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ได้รับอิทธิพลมาจากพิธีชงชา และความเป็นพิธีการที่ถือปฏิบัติในพิธีชงชาได้มีอิทธิพลต่อการพัฒนามารยาทของชาวญี่ปุ่นในลักษณะที่เป็นพื้นฐาน
พระ Rikyu ถือเป็นอาจารย์แห่งพิธีชงชา ได้ทำให้ผู้คนรอบข้างประหลาดใจ ด้วยการเสนอไอเดียใหม่เกี่ยวกับการเลือกใช้ชามในพิธีชงชาที่เรียกว่า “koma”หรือความมืด ใช้ถ้วยชงชาสีดำอันเป็นงานฝีมือของช่างชาวญี่ปุ่น แทนที่จะใช้ภาชนะที่นำเข้าจากจีน เพื่อสื่อให้เห็นถึงความเรียบง่ายอันเป็นหัวใจของ“wabi-cha” วิถีแห่งความสงบเรียบง่ายแห่งชา
หลายคนอาจจะพอรู้ขั้นตอนพิธีการดื่มชาญี่ปุ่นอยู่แล้ว จะรู้สึกว่าเป็นพิธีที่ยุ่งยาก ขั้นตอนเยอะ ไหนจะต้องหมุนชาม ไหนจะต้องโค้งคำนับ แต่ถ้าใครมีโอกาสได้ภาพยนตร์ญี่ปุ่นเมื่อสิ้นปีที่ผ่านมาเรื่อง Every Day a Good Day หัวใจ ใบชา ความรัก จะได้ซึมซับถึงเสน่ห์ของศิลปะการชงชา และเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่าการชงชาเป็นเรื่องที่ไม่รีบร้อนและต้องใช้เวลาในการเข้าใจถึงแก่นแท้มีความเกี่ยวข้องผสานเข้ามาอยู่รวมกันกับอิคิไกความหมายของการมีชีวิตอยู่ เป็นนัยยะว่า พิธีชงชานั้นมีรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ให้ต้องฝึกฝนซ้ำๆ ทุกวันแบบเดิม ตั้งแต่
- การเริ่มต้นเล็กๆ : ในพิธีชงชา จะมีการจัดตกแต่งห้อง อย่างใส่ใจในรายละเอียด เช่นชนิดของดอกไม้ที่จะนำมาตกแต่งบนฝาหนัง การพับผ้าที่ใช้ในพิธีชงชา หรือแม้แต่ในแต่ละวันที่มีการเปลี่ยนป้ายวลีคันจิปรัชญาเพื่อให้เหมาะกับวันนั้นๆ ก็สอนให้คิด พิจารณาจิตใจตัวเองเช่นกัน
- การปลดปล่อยตัวเอง : จิตวิญญาณแห่งการถ่อมตัว คือ ภาพจำของผู้ทำพิธี และแขกที่มาร่วม แม้พวกเขาจะมีประสบการณ์หลายปีในการจัดงาน
- ความสอดคล้องและยั่งยืน : ภาชนะที่ใช้ในพิธีชงชาเก่าแก่เป็นทศวรรษ ถูกคัดเลือกมาให้เข้ากับภาชนะชิ้นอื่น
- ความสุขกับสิ่งเล็กๆ : เป้าหมายของพิธีชงชา ก็เพื่อให้ผ่อนคลาย หาความสุขจากรายละเอียดเล็กๆ เช่นการฟังเสียงน้ำที่รินลงถ้วยชาระหว่างเสียงของน้ำอุ่น กับน้ำเย็นนั้นแตกต่างกัน
- การอยู่ตรงนี้ ตอนนี้ : คนหนึ่งจะนำพาสติภายในห้องชงชามาเข้าสู่จิตใจอีกคนหนึ่ง
ถ้าหากได้เรียนรู้ประเพณีตามแบบฉบับเหมือนในภาพยนตร์จริงๆ ก็คงไม่มีวันที่สามารถบอกว่าตัวเอง สมบูรณ์แบบ ได้ วิชาชงชานี้ต้องเรียนรู้ไปเรื่อยๆ ไม่สิ้นสุด เช่นเดียวกับชีวิต ชีวิตคนเรามันต้องผ่านร้อนผ่านหนาวมามากระดับหนึ่ง จนเริ่มเข้าใจว่า ความสุขนั้นอยู่ที่ไหน ……..คำตอบคือ อยู่ที่ใจของเราที่มองว่า ทุกอย่างเป็นเรื่องธรรมดา เดี๋ยวมันก็ผ่านไป จงปล่อยวาง และไหลไปตามจังหวะชีวิต เพราะฉะนั้นใครที่เสพย์ข่าว สื่ออนไลน์มากๆ หันมาทำอะไรช้าๆลง มีสติในการชงชาสักแก้วหนึ่งดู อาจจะช่วยเพิ่มรอยยิ้มให้ในเช้าวันใหม่ได้
บทความจาก : Fuwafuwa
